លោក ម៉ូន ជែអុីន គឺជាប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្នទី១២ របស់ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ដែលចូលកាន់តំណែងចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ២០១៧។ លោកកើតនៅថ្ងៃទី២៤ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៥៣ នៅមជ្ឈមណ្ឌលជនភៀសខ្លួន (Refugee Relocation Center) នៅកោះ គចេ (Geoje Island) ខេត្ត គ្យងសាងណាំ (Gyeongsangnam Province) ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។ លោកគឺជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រាំនាក់។ ឪពុកម្តាយរបស់លោក ជាជនភៀសខ្លួនមកពីប្រទេសកូរ៉េខាងជើង នៅក្នុងកំឡុងពេលនៃសង្គ្រាមកូរ៉េ ក្នុងឆ្នាំ១៩៥០ ហើយឪពុករបស់លោកបានចូលធ្វើការនៅជំរុំអ្នកទោសសង្រ្គាម និងម្តាយរបស់លោកលក់ពងទានៅក្នុងទីក្រុងកំពុងផែប៊ូសាន។ លោកបានរៀបការជាមួយអ្នកស្រី គីម ជុង ស៊ូក (Kim Jung-Sook) ហើយមានកូនប្រុសម្នាក់ និងស្រីម្នាក់ ព្រមទាំងមានចៅប្រុសពីរនាក់។ 

ការសិក្សា 

ក្នុងឆ្នាំ១៩៧១ លោកបានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់វិទ្យាល័យនៅសាលា គ្យុងណាំ (Kyungnam) ហើយបានបន្តថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រច្បាប់នៅសាកលវិទ្យាល័យ គ្យុងហុី (Kyunghee ) ក្នុងទីក្រុង សេអ៊ូល ក្នុងឆ្នាំ១៩៧២ តែមិនបានបញ្ចប់វានោះទេ ព្រោះលោកត្រូវបានបណ្តេញចេញពីសាកលវិទ្យាល័យ ហើយត្រូវបានគេចាប់ខ្លួននិងដាក់ពន្ធនាគារ នៅពេលលោកបានចូលរួមដឹកនាំធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងបែបផ្តាច់ការរបស់លោក ប៉ាក ជុង ហុី (Park Chung-Hee) ដែលត្រូវជាឪពុករបស់លោកស្រី ប៉ាក គឺន ហេ (Park Geun-Hye)។ នៅឆ្នាំ១៩៧៥ លោកត្រូវបានគេបង្ខំឲ្យចូលបម្រើកងទ័ពកូរ៉េខាងត្បូង ហើយគាត់បានបម្រើជាកងកម្មង់ដូពិសេស។ ក្រោយពីបញ្ចប់កាតព្វកិច្ចយោធាក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ លោក ម៉ូន ជែ អុីន បានវិលត្រឡប់ទៅសិក្សារបស់លោកវិញ ហើយបានទទួលសញ្ញាបត្រច្បាប់ពីសាកលវិទ្យាល័យ គ្យុងហុី ក្នុងឆ្នាំ១៩៨០។ 

ការងារ និងការប្រឡូកចូលក្នុងវិស័យនយោបាយ 

ក្នុងឆ្នាំ១៩៨២ លោកបានបង្កើតការិយាល័យច្បាប់ដែលមានឯកទេសខាង សិទ្ធិមនុស្ស និងសង្គមសុីវិល ជាមួយលោក រ៉ ម៉ូ​ ហ៊ុន (Roh Moo-Hyun) ដែលនៅពេលក្រោយមកបានក្លាយជាប្រធានាធិបតីទី៩ របស់ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។ ទាំងលោក ម៉ូន ជែ អុីន និងលោក រ៉ ម៉ូ​ ហ៊ុន គឺជាមេធាវីដែលមានឯកទេសខាង បញ្ហាសិទ្ធិពលរដ្ធ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហើយពួកគេធ្វើការដើម្បីការពារសហជីព និងសកម្មជននិស្សិត ដែលប្រឈមនឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីការដឹកនាំរបស់លោក ប្រធានាធិបតី ជុន ឌូ វា៉ន់ (Chun Doo-Hwan)។ នៅក្នុងកំឡុងពេលពីឆ្នាំ២០០៣​ ដល់ ២០០៥ លោកបានបម្រើការងារជាលេខាធិការជាន់ខ្ពស់របស់ប្រធានាធិបតី ដែលទទួលបន្ទុកខាងកិច្ចការស៊ីវិល និងរបៀបវារៈពលរដ្ធ និងសង្គម។ ក្នុងឆ្នាំ២០១០ លោកធ្វើជាប្រធានមូលនិធិ រ៉ ម៉ូ ហ៊ុន (Roh Moo-Hyun) ហើយឆ្នាំ២០១១ លោកធ្វើជាសហតំណាងអចិន្រ្តៃយ៍សម្រាប់នវានុវត្តន៍ និងសមាហរណកម្ម។ ក្នុងឆ្នាំ២០១២ លោកត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យធ្វើជាបេក្ខជននៃគណបក្សរួបរួមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (Democratic United Party) សម្រាប់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីទី១៨ ហើយនិងជាសមាជិកសភានីតិកាលទី១៩ ហើយក្នុងឆ្នាំ២០១៣ លោកបម្រើការជាទីប្រឹក្សាអចិន្រ្តៃយ៍នៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យរួបរួម។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ លោកធ្វើជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការបណ្តោះអាសន្ននៃសម្ព័ន្ធនយោបាយ​ថ្មីដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ និងជាប្រធាននៃគណៈកម្មាធិការវិធានការពិសេសរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ។​ក្នុងឆ្នាំ២០១៥ លោកធ្វើជាប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យកូរ៉េ ហើយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ លោកបានក្លាយជា បេក្ខជនប្រធានាធិបតីនៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យកូរ៉េសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីទី១៩។ នៅថ្ងៃទី១០ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៧ លោក ម៉ូន ជែ អុីន បានស្បថចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីជាផ្លូវការរបស់កូរ៉េខាងត្បូង។ 

គោលនយោបាយរបស់លោក ម៉ូន ជែ អុីន 

1. គោលនយោបាយក្នុងស្រុក (Domestic Policy) 

សម្រាប់គោលនយោបាយក្នុងប្រទេស លោក ម៉ូន​​ ជែ អុីន បានធ្វើកំណែទម្រង់សេដ្ធកិច្ច វិស័យអប់រំ ថាមពល និងដោះស្រាយបញ្ហារឿងអាស្រូវនយោបាយរបស់ប្រទេស​ ជាពិសេសបញ្ហាទាក់ទង​នឹង ជែប៊ុល (Chaebols) ដែលមានន័យថា​ក្រុមហ៊ុនដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមគ្រួសារ ដោយរួមមានក្រុមហ៊ុនធំៗដូចជា សាំសុង​ (Samsung) និង ហុីយុនដាយ (Hyundai) ដែលឃុបឃិតប្រមូលផ្តុំគ្នាជាមួយរដ្ធាភិបាល និងរឿងអាស្រូវអំពើរពុករលួយរបស់ អ្នកស្រី ឆ សូន សុីល (Choi Soon-Sil) ដែលត្រូវជាមិត្តភ័ក្តិ និងជាទីប្រឹក្សារបស់អតីតប្រធានាធិបតី ប៉ាក គឺន ហេ (ParkGeun-Hye)។ ​លោកផងដែរក៏បានដាក់ផែនការសង្កត់ធ្ងន់លើការដោះស្រាយវិសមភាពប្រាក់ចំណូល និងការធ្វើវិមជ្ឈការនៃអាជ្ញាធររដ្ធាភិបាល។ 

2. គោលនយោបាយការបរទេស (Foreign Policy)

ចំណែកឯគោលនយោបាយការបរទេសលោកបានព្យាយាមពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយសហរដ្ធអាមេរិក ដោយលោកបានធ្វើទស្សនៈកិច្ចទៅសហរដ្ធអាមេរិក ដើម្បីជួបជាមួយលោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ត្រាំ ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧​ ដើម្បីពិភាក្សាគ្នាអំពីទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម ព្រមទាំងកម្មវិធីកាំជ្រួចមីសុីលរបស់កូរ៉េខាងជើង។ បន្ទាប់មកក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨ លោកបានរៀបចំ កិច្ចប្រជុំកំពូលអន្តរកូរេ៉ ហើយលោក និងលោកគីម ជុង អ៊ុន បានចាប់ដៃគ្នានៅត្រង់បន្ទាត់ព្រំដែនកូរ៉េទាំងពីរ។ លោក ម៉ូន ជែអុីន មានគោលបំណងចង់រួបរួមប្រទេសកូរ៉េទាំងពីរ តែលោកនិយាយថាវាត្រូវការពេលវេលាយូរទៀតនិងត្រូវតែមានផែនការលម្អិតច្បាស់លាស់ហើយលោកបាននិយាយអំពីយុទ្ធសាស្ត្រកូរ៉េខាងជើងរបស់លោកនេះនៅក្នុងកំឡុងពេលនៃការធ្វើសុន្ទរកថាក្នុងទីក្រុងប៊ែកឡាំង ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧។ 

ស្នាដៃសំខាន់ៗរបស់លោក

ក្រៅពីស្នាដៃខាងការពារសិទ្ធិមនុស្ស ការដឹកនាំប្រទេស​ និងមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះស្អាតស្អំដោយមិនប្រព្រឹត្តិអំពើរពុករលួយ លោកក៏មានស្នាដៃខាងសរសេរតែងនិពន្ធនូវសៀវភៅជាច្រើនក្បាលផងដែរ ហើយខាងក្រោមនេះគឺជាសមិទ្ធិផលនៃការនិពន្ធរបស់លោក៖ 

1. ជោគវាសនារបស់ ម៉ូន ជែ អុីន ក្នុងឆ្នាំ២០១១​ (Moon Jae-In’s Destiny in 2011)

2. ប្រជាជនមុនគេ ក្នុងឆ្នាំ២០១២ (People Come First in 2012)

3. ផ្តល់ឲ្យអ្នកដោយ​ម៉ូន ជែ អុីន ក្នុងឆ្នាំ២០១២ (Presented to You by Moon Jae-In 2012)

4. ការបញ្ចប់គឺជាការចាប់ផ្តើម ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ (The End is The Beginning 2013)

5. ការចោទសួរពីសាធារណៈរដ្ធកូរ៉េ ក្នុងឆ្នាំ២០១៧ (Questions from the Republic of Korea 2017)

6. ពីជោគវាសនាទៅជាក្តីសង្ឃឹម ក្នុងឆ្នាំ២០១៧ (From Destiny to Hope 2017) 

Quotes សំខាន់ៗរបស់លោក ម៉ូន ជែ អុីន 

1. ខ្ញុំសង្ឃឹមថាសន្តិភាពនឹងជាផ្នែកមួយនៃជីវិតប្រចាំថ្ងៃ (I hope peace is a part of everyday life)

2. ខ្ញុំនឹងក្លាយជាប្រធានាធិបតីដែលស្អាតស្អំម្នាក់។ ខ្ញុំនឹងក្លាយជាប្រធានាធិបតីដែលអាចចូលនិវត្តន៍នៅផ្ទះជាប្រពលរដ្ធសាមញ្ញម្នាក់ ហើយត្រូវបានស្វាគមន៍ដោយអ្នកជិតខាង។ 

(I will become a clean president. I will become a president who can retire home as an ordinary citizen and is welcomed by neighbors.)

3. ជីវិតគឺជាចំរៀង ច្រៀងវាទៅ។ ជីវិតគឺជាល្បែងមួយ លេងវាទៅ។ ជីវិតគឺជាបញ្ហាប្រឈម ដោះស្រាយវាទៅ។ ជីវិតគឺជាក្តីសុបិន្ត ស្វែងយល់អំពីវាទៅ។ ជិវិតគឺជាការលះបង់ ផ្តល់ឲ្យវាទៅ។ ជីវិតគឺជាសេចក្តីស្រឡាញ់ រីករាយនឹងវាទៅ។ ( Life is a song - sing it. Life is a game - play it. Life is a challenge - meet it. Life is a dream - realize it. Life is a sacrifice - offer it. Life is love - enjoy it.) 

បកប្រែដោយ៖ ម៉ៅ គុយដង់