សម្តេចសង្ឃដាឡៃ ឡាម៉ា ទី១៤ បានប្រសូតក្នុងគ្រួសារកសិករនៃភូមិតូចមួយក្នុងប្រទេសទីបេ។ គ្រួសាររបស់ព្រះអង្គរស់នៅក្នុងភាពក្រីក្រ ហើយព្រះអង្គបានប្រសូតនៅលើដីដ៏កខ្វក់នៃក្រោលសេះមួយ។ ឪពុកម្តាយរបស់ព្រះអង្គគឺជាកសិករ ដែលរស់នៅដោយការដាំបន្លែ។ ហើយគ្រួសាររបស់ព្រះអង្គមានបងប្អូន 16 នាក់ ប៉ុន្តែដោយសារតែជីវភាពក្នុងគ្រួសារ និងលក្ខខណ្ឌនៃការរស់នៅផងនោះ មានតែបងប្អូនប្រុសស្រីរបស់ព្រះអង្គចំនួន 7 នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចបន្តរស់រានមានជីវិត ហើយបានធំដឹងក្តីឡើង។ សម្តេចសង្ឃ ទ្រង់ត្រូវបានចាត់ទុកថាជា ការចាប់បដិសន្ធិបច្ចុប្បន្នរបស់ សម្តេចសង្ឃដាឡៃ ឡាម៉ា មុនៗទាំង ១៣ អង្គនៃប្រទេសទីបេ។ ប៉ុន្តែមុនពេលរកឃើញថាទ្រង់គឺជាសម្តេចសង្ឃដាឡៃ ឡាម៉ា ព្រះអង្គគ្រាន់តែជាក្មេងប្រុសម្នាក់ដែលចូលចិត្តចំណាយពេលរបស់ព្រះអង្គ ប្រមូលពងមាន់នៅក្នុងទ្រុងមាន់ជាមួយម្តាយរបស់ព្រះអង្គ។ ព្រះអង្គត្រូវបានព្រះសង្ឃទីបេរកឃើញ នៅពេលដែលព្រះអង្គមានអាយុទើបតែពីរឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ ព្រះសង្ឃរូបនោះបានសាកល្បងព្រះអង្គ ដើម្បីមើលថាតើព្រះអង្គពិតជាការចាប់កំណើតឡើងវិញរបស់សម្តេចសង្ឃដាឡៃឡាម៉ាទី ១៣ មែនឬក៏អត់។ ក្រោយពីបានឆ្លងកាត់ការសាកល្បងបានជោគជ័យហើយ ព្រះអង្គបានទទួលតំណែងជាសម្តេចសង្ឃដាឡៃ ឡាម៉ា ទី១៤ នៅអាយុ ៤ព្រះវស្សា ហើយបានចាប់ផ្តើមទទួលការអប់រំខាងសាសនានៅអាយុ ៦ព្រះវស្សា ។ ប៉ុន្តែតើអ្នកដឹងទេថា អ្នកដឹកនាំដែលបានបំផុសគំនិតមនុស្សរាប់លាននាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ គឺជាសិស្សខ្ជិលម្នាក់។ កាលនៅក្មេង ព្រះអង្គមិនដឹងថាមុខតំណែងរបស់ទ្រង់ជាអ្វីទាំងអស់នោះទេ ព្រះអង្គមិនចូលចិត្តការសិក្សានោះទេ ហើយព្រមទាំងចាត់ទុកពួកវាថាជាបន្ទុកដ៏ធំមួយសម្រាប់ព្រះអង្គទៀតផង។
“កាលនៅក្មេង ខ្ញុំមិនសូវចាប់អារម្មណ៍នឹងការរៀនសូត្រនោះទេ។ ជាធម្មតា ខ្ញុំពណ៌នាខ្លួនឯងថាជាសិស្សខ្ជិលបំផុតម្នាក់»។ ប៉ុន្តែព្រះអង្គមានសង្ឈដីការថា ពេលព្រះអង្គចម្រើនព្រះជន្មច្រើនទៅ ទ្រង់បានចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការសិក្សាដើម្បីស្រូបយកចំណេះដឹងថ្មីបន្ថែម។
“ខ្ញុំជាសិស្សខ្ជិលបំផុត ហើយខ្ញុំមិនចូលចិត្តការសិក្សាផងដែរ ប៉ុន្តែក្រោយមក ខ្ញុំបានដឹងពីសារៈសំខាន់នៃការសិក្សា និងរបៀបដែលវាអាចផ្លាស់ប្តូរសង្គមរស់នៅ” ។
ប៉ុន្តែគួរឲ្យសោកស្ដាយ ពេលដែលព្រះអង្គមានអាយុ ២៣ឆ្នាំ ព្រះអង្គត្រូវបានបង្ខំចិត្តរត់ភៀសខ្លួន ដើម្បីគេចពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរបស់ជនជាតិចិន ទ្រង់ក៏បន្លំខ្លួនធ្វើជាទាហាន ហើយរត់គេចខ្លួនទាំងកណ្តាលយប់។ ព្រះអង្គត្រូវដើររាប់សិបគីឡូម៉ែត្រដោយថ្មើរជើង។ វាជាដំណើរដ៏គ្រោះថ្នាក់មួយ ប៉ុន្តែទីបំផុតព្រះអង្គបានទៅដល់ប្រទេសឥណ្ឌា។ ក្រោយមក សម្តេចសង្ឃ ដាឡៃ ឡាម៉ា បានក្លាយជាបុគ្គលដែលបំផុសគំនិតបំផុតក្នុងពិភពលោក។
សព្វថ្ងៃនេះ ព្រះអង្គបានចំណាយពេលធ្វើដំណើរជុំវិញពិភពលោក ដើម្បីរៀបចំសាររបស់ព្រះអង្គអំពីសន្តិភាព ក្តីមេត្តា សិទ្ធិមនុស្ស ការអត់ឱន និងសេរីភាព។ ព្រះអង្គ គឺជាវីរៈបុរសរបស់មនុស្សរាប់លាននាក់ ហើយព្រះអង្គថែមទាំងទទួលបានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពទៀតផង។ ព្រះអង្គតែងតែព្យាយាមជួយមនុស្សឱ្យកាន់តែមានសុភមង្គលសម្រាប់ពួកគេ។ ដូច្នេះ តើអ្វីទៅជាអាថ៌កំបាំងរបស់សម្តេចសង្ឃដាឡៃ ឡាម៉ាចំពោះសុភមង្គល? តើធ្វើដូចម្តេចដើម្បីឱ្យមានសុភមង្គលពិតប្រាកដ?
“ចិត្តជ្រះថ្លានាំទៅរកសុភមង្គល ហើយចិត្តមិនជ្រះថ្លានាំទៅរកសេចក្តីទុក្ខ។”
ហើយមានមនុស្សមួយចំនួនអាចនឹងគិតថា អ្នកមិនអាចកំណត់សុភមង្គលរបស់ខ្លួនអ្នកបាន ដោយសារតែអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដែលកើតឡើងនៅក្នុងជីវិតរបស់អ្នកមិនទាន់ល្អឥតខ្ចោះ។ ប៉ុន្តែគ្មានអ្វីមួយដែលល្អឥតខ្ចោះនោះទេ ដូច្នេះអ្នកអាចផ្លាស់ប្តូរការយល់ឃើញបញ្ហារបស់អ្នក ទៅជាទស្សនៈថ្មីមួយដែលធ្វើឲ្យអ្នកអាចផ្តល់សុភមង្គលសម្រាប់ខ្លួនអ្នកបាន។ សុភមង្គលត្រូវបានកំណត់ដោយស្ថានភាពនៃផ្លូវចិត្តតែមួយគត់ មិនមែនមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅនោះទេ។ សន្តិភាពក្នុងចិត្ត គឺជាគន្លឹះ ប្រសិនបើអ្នកមានសន្តិភាពក្នុងចិត្ត នោះបញ្ហានៅខាងក្រៅមិនប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍ និងភាពស្ងប់ស្ងាត់របស់អ្នកឡើយ។ បើគ្មានសន្តិភាពក្នុងចិត្តអ្នកនេះទេ មិនថាជីវិតរបស់អ្នកមានភាពសុខស្រួលយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកអាចនៅតែមានការព្រួយបារម្ភ រំខាន ឬមិនសប្បាយចិត្តដោយសារតែកាលៈទេសៈមួយចំនួន។
វិធីមួយដើម្បីសម្រេចបាននូវសន្តិភាពក្នុងចិត្តនោះ គឺតាមរយៈការធ្វើសមាធិ ហើយអ្នកណាក៏អាចរៀនធ្វើសមាធិបានផងដែរ។ អ្នកមិនចាំបាច់ទៅវត្តអារាម ដើម្បីរៀនពីវានោះទេ អ្នកអាចធ្វើវាបានដោយមានផាសុកភាពនៅផ្ទះរបស់អ្នក។ មានវីដេអូរាប់មិនអស់នៃការធ្វើសមាធិដែលអ្នកអាចសាកល្បងបាន។ ការធ្វើសមាធិ គឺជាវិធីមួយដើម្បីធ្វើឲ្យចិត្តរបស់អ្នកមានសេរីភាព ដូច្នេះប្រសិនបើអ្នកបង្រៀនចិត្តរបស់អ្នកឲ្យឈានដល់ការទទួលបានសន្តិភាពក្នុងចិត្ត គ្មានអ្វីអាចរំខានដល់សុភមង្គលរបស់អ្នកបានទេ។ ប៉ុន្តែអ្នកត្រូវតែមានឆន្ទៈក្នុងការផ្លាស់ប្តូរអ្វីមួយ បោះបង់ការខឹងសម្បារ និងការអន់ចិត្ត អភ័យទោសឱ្យខ្លួនឯង និងអ្នកដទៃ ហើយជឿថាអ្នកអាចសប្បាយចិត្តពិតប្រាកដ។ ឥឡូវនេះ សាកសួរខ្លួនឯងថា តើអ្នកអាចស្វែករកសុភមង្គលសម្រាប់ខ្លួនអ្នកបានទេ?